Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP

Selam, bilindiği gibi Türklerin İslamiyet'ten önceki dinleri Şamanizm di. Fakat, Türkler bir dinden diğerine tam olarak geçebildiler mi, yoksa bir koltukta iki karpuz taşımayı meziyet bilirken ateşle oynadıklarının farkındalar mı? Bunun üzerine düşünelim istedim. Aşağıdaki yazıyıhttp://www.historicalsense.com/Archive/Samanizm_3.htm

adresindeki bilgilerden yararlanarak hazırladım.

Orta Asya’da oluşan Şaman inancı göçlerle dünyanın çeşitli alanlarına yayılmıştır. Şamanlık Laplar’ın ülkesinden Bering Boğazı ile Eskimolar'a, oradan da Kuzey Amerika’ya, Güney Amerika sâhillerine, Hindistan üzerinden de Güney Asya adalarına yayılmıştır. Böylece Orta Asya, Sibirya, Kuzey ve Güney Amerika kıtalarında, Endonezya, Polenezya ve Avustralya’yı kapsayan dünyanın farklı bölgelerinde küçük ya da büyük toplulukların inanç sistemi olarak yer bulmuştur

Göktanrı'ya inanan Şaman Türkler Müslüman Araplar'ın Orta Asya’ya ulaşması ile binlerce yıllık inançlarını değiştirmeye başlarlar. Türkler’le Araplar'ın ilk karşılaşmaları Kafkasya üzerinden Hazar Türkleri, Horasan üzerinden de Göktürkler’le olmuştur. Türklerin İslâmlaşması 300-350 yıl kadar sürmüştür. Oğuzlar iki asırda, Kıpçak Türkleri de 14. yy başlarında İslâmlaşmışlardır.

Türkler İslâm’ı aynen benimseme yerine kendi inançlarıyla karıştırdılar.  Bu da İslâm'ın Orta Asya da farklı anlaşılmak istenmesini doğurmuş ve başında Hoca Ahmet Yesevî’nin bulunduğu  sufî yorumu gündeme gelmiştir.

9. ve 10. y.y. da Türkistan’ı adım adım arşınlayan dedeler, babalar, atalar; tıpkı şaman dedeler gibi menkıbeler, nasihatler anlatan, halk üzerinde nüfuzları olan kimselerdi. Daha sonra bu dedeler, babalar göçlerin başında, uzun süren yolculuklar sonunda Anadolu’ya ulaştılar. Bunlar Anadolu’da, dede, baba, abdal ve gâzi gibi ad ve unvanlarla Orta Asya’daki misyonlarını sürdürmek için dergahlar açtılar.

Mevlânâ, Hacı Bektaş Velî, Ahî Evran Veli, Abdal Musa, Sarı Saltık, Taptuk Emre, Yûnus Emre bu Orta Asya geleneklerinin Anadolu ya uyarlanmasının ürünüdür.

Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP

Şamanlığın Anadolu’daki İzleri

Türklerin İslâmiyet'i  kabûlünden bu yana on asır geçmiş olmasına rağmen, bugün günlük yaşamlarındaki birçok öğe İslam’dan önceki kültürün izlerini taşımaktadır. Şimdi bunlardan bazılarını ele alalım:

AY 

Yakut Türkleri ay tutulmasını ayın küçülmesi olarak yorumlamakta, bu küçülmenin ayın kurtlar ve ayılar tarafından yenmesinden kaynaklandığını düşünmektedirler. Altaylılar ise ay tutulmasının “Yelbegen” isimli yedi başlı bir canavarın ayı yemesi sonucu oluştuğuna inanmaktadırlar. Orta Asya’da bu yaratıkları korkutup kaçırmak ve ayı kurtarmak için de havaya taş atılmakta ve gürültü yapılmaktadır. Bu inanışın devamı olarak bugün de Anadolu’da ay tutulması sırasında havaya silâh sıkılır, teneke çalınır ve gürültü yapılır.

Anadolu'da yeni ayın görünmesi sırasında yere diz çökerek niyaz edilmekte, gökyüzüne, aya ve toprağa bakarak dilekte bulunulmaktadır. Bu olgu da Türkler'in eski Göktanrı inancından kaynaklanmaktadır.

MUM

Câmi avlularında mum yakılması, ağaçlara bez ve çaput bağlanması da Şamanizm döneminden günümüze aktarılan geleneklerdir.

MÜZİK

Şamanlar âyinlerinde davul ve kopuz kullanmışlardır. Müziksiz bir âyin düşünülemez.

 Bugün İslami bir uygulama olarak “ lanse edilen” Kur'an In müzikli, ritimli okunması uygulaması da bu geleneğin geleneğin devamıdır. Mevlit ve İlâhiler de sâdece Anadolu’da uygulanan şaman inanışı izi taşıyan, Kuran da olmadığı halde dinsel bir ritüel olarak türetilmişlerdendir.

Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP

40 Sayısı

Şaman inanışına göre ruh fizikî bedeni 40 gün sonra terk etmektedir. Türk destanlarında kırk sayısı çok yer alır ve kırk yiğitler, kırk kızlar epeyce geçer. Manas destanında olduğu gibi, Dede Korkut hikâyelerinde kırk yiğitler görülmektedir. Hikâyelerde ve masallarda kırk gün ve kırk gece düğünler, kırk haremiler, kırk satır ve kırk katır çok geçer. 

40 sayısı da totemcilik döneminden kalma bir inanıştır.

Allah’ın Kitabı’nda kesinlikle böyle bir bilgi yokken, bu şaman inanışlarının uzantısı olarak Allah’ın dininde böyle bir uygulama varmış gibi göstererek ölümün ardından 40 gün geçtikten sonra Kur'an ve Mevlit okutma âdetleri türemiştir.

Ne ilginç ki başta da belirttiğim gibi Şamanizm Dünya’nın bir çok farklı coğrafyasına taşındığından; sadece İslam adına değil diğer dinlerde de şamanizmin etkisinde kalarak din adına, olmayan kutsallar türetme alışkanlığı gelişmiştir.

Hıristiyanlar'ın paskalyaya 40 gün oruç tutarak hazırlanmasının, Ayasofya kilisesinin zemin katında 40 sütununun ve kubbesinde de 40 penceresi olmasının kökeninde o devirlerden kalma şaman veya totem gelenekleri yatar.

MEZARTAŞI

Şaman,  âyin sırasında yardımcı ruhlarını kullanmaktadır. Ölülerin, âilenin vefat etmiş büyüklerinin, eski Şamanlar'ın ruhlarının, ormanın, suyun ve yerin yardımcı ruhlarının da Şaman'a yardım ettiği kabûl edilir. Ölen büyüklerin ruhlarının çoğalması sonucu bu ruhların en kıdemlisinin ruhların başına geçeceğine ve bunun da diğerlerinin yardımı ile Şaman'a yol göstereceğine inanılır. Kuş biçiminde düşünülen bu ruhlar Şaman'a gökyüzüne yapacağı yolculukta yardımcı olmaktadırlar. Toplumda ulu kabûl edilen kişilerin ölümünden sonra ruhlarından medet ummak mezarları kutsamış ve bu yerler medet umulan yerler hâline gelmişlerdir.

Günümüzde mezar, türbe, yatır ve benzeri yerlerin ziyareti ve bunlardan medet umulması da bu inanç sisteminin devamı olarak, Allah’ın dininin temel değerlerine tamamen aykırı biçimde ortaya çıkmış ve aksine daha da ileriye gidilerek bu dinin bir değeri gibi insanlara yutturulmaya çalışılmıştır.

Göktürkçe'de ve Uygurca’da “ruh” için can anlamına gelen “tın” sözcüğü kullanılıyordu. Bu aynı zamanda “soluk” demekti. Ölüm, soluğun kesilmesi, ruhun bedenden ayrılıp uçması biçiminde düşünülüyordu. Bu yüzden de bâzen “öldü” yerine “uçtu” denilmektedir. Ruhları öbür dünyaya göç eden ataların, orada rahatsız edilmemeleri, iyi yaşamaları gerektiğine inanılırdı. Bu nedenle Eski Türkler’de mezarları gizleme geleneği yoktur, aksine özellikle büyüklerin özel mezarları yapılıp, üzerlerine bir yapı (bark) yapılmış, barkın iç duvarları ölünün yaşarken katıldığı savaş sahnelerini gösteren resimlerle süslenmiştir. Ayrıca mezarın veya mezar yapısının üstüne Balballar dikilmiş, sıradan kişilerin mezarlarına da, belirli olması için tümsek biçimi verilmiştir.

 Arap dünyasında mezar taşı yoktur. Ölünün toprakla bütünleşmesi ve zaman içinde kaybolması istenir. Kutsanması yasaktır. Mezarlara taş dikilmesi ve bu taşın san'at eseri hâline getirilecek kadar süslenmesi İslam coğrafyasında sadece Anadolu’da görülmektedir. Şaman geleneğinin devamı olarak Anadolu’da mezarlara ölenlerin sevdiği eşyalar bile konmaktadır. Gelin ve genç kızların mezarları tel ve duvaklarla süslenmektedir.

İşte Arap dünyasında mezar taşı yokken, mezarları kutsal görmek din adına suç olarak görülürken aynı dinden olduklarını söyleyen Türklerin nasıl olup da mezarları kutsal görerek  medet umduklarının asıl sebebinin şaman dinini tam olarak terk etmemelerine rağmen, şamanizme ait inanışları İslam’ın kriterleri gibi göstermelerine dayandığı görülmektedir.

İÇKİ

Şamanlar (kamlar), tanrılar ve koruyucu ruhlar için arak (rakı) saçı saçarlar, bu kansız kurban sayılır. Oysa İslâm’da içki içilmesi kesinlikle yasaklanmıştır. Eski Türk kültüründe içki içilmesi yaygın bir gelenektir. Özellikle düğünlerde ve mutlu günlerde müzik eşliğinde içki içilmesi geleneği vardır. İçki Şaman âyinlerinin de vazgeçilmez bir parçasıdır.

Türkler içki geleneklerini, din adına gerekli bir ritüel olarak lanse edememiş, içki geleneğini İslam a göre yanlış bir davranış olduğunu kabul ederek sürdürmüşlerdir.

Aslında, içki geleneğinin diğer; türbe, mezar, kutsanması, bazı sayılara, nesnelere kutsallık, yakıştırma davranışları yanında masum daha doğrusu daha dobra kaldığı açıktır. Yani en azından diğer örneklerdeki gibi; türbe, mezar, mum, 40 çıkması, Kuran ın musikili okunması… gibi dinde olmayan şeyleri,  Allah öyle istemiş gibi inanıp, insanları buna inandırmaya çalışmak yanında oldukça masum kalmaktadır. Çünkü içki içen değil, Allah hakkında, din hakkında uydurma şeylere inanan ve bunları yayan en büyük, affedilmez suç içindedir.

16/116 Dillerinizin yalan yere nitelendirmesi dolayısıyla şuna helal, buna haram demeyin. Çünkü Allah'a karşı yalan uydurmuş olursunuz. Şüphesiz Allah'a karşı yalan uyduranlar kurtuluşa ermezler.

NAZAR

Anadolu’da halk arasında “nazar inancı” çok yaygındır, bunun önüne geçmek için “nazar boncuğu”, “deve boncuğu”, “göz boncuğu” v.s. gibi boncuklar takanlar bunların kendilerini koruyacağına inanırken aslında eski Türk Şaman inançlarını sürdürüyorlar.  Yine, istenmeyen bir olay duyulduğunda tahtaya el ile tokmak gibi üç kere vurulması da, kötülükten korunmak, kötü ruhların duymasını önlemek amacına yönelik eski bir Şaman inanışıdır.

KURŞUN DÖKME

Kurşun Dökme de Şaman geleneklerinden kalan bir âdettir. Şamanlar bu ritüele “Kut Dökme” anlamına gelen “Kut Kuyma” adını vermişlerdi.

Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP

Selam,

Görünen o ki, Türkler Şamanizm den gelen inançlarını terkedememişler.

Kuranı bilen, Kurana inandığını söyleyen bir toplum içerisinde yetişmiş olsak dahi, aslında farklı ülkelerde yetişmiş olan insanlardan Allah'ın dinin anlama konusunda pek bir ayrıcalığımızın olmadığını farkettim, bu çalışmayla.

Her toplumda olan ortak sorun; Allah'a karşı uydurulan yalanlar; dinden olmayanları Allah onaylıyormuş gibi göstermeleri...

Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP

konuyla ilgili başka bir çalışma için:

http://www.hanifdostlar.com/forum_posts.asp?TID=2560&PN= 1

Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP

selam

Gerçekten güzel bir çalışma

Bugün varolan, Kuranda olmayan, uydurma inanışların temeli aslında çok eskilere dayanıyor ve bunlardan vazgeçmeleri ise pek de kolay görünmüyor

Ancak elbette uydurmalardan kurtulmanın yolu, dinsel tüm konularda tek rehber Kuranı görmek, hepsine Kuran merkezinde yaklaşmakla mümkün olacaktır

saygı ile...

Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP

http://www.turkleronline.com/saman/samanlik.htm

Faydalanmak isteyenler içinbu sitede de şamanlık ile ilgili bilgiler var.Özellikle soru cevap şeklinde olması gayet güzel olmuş..

Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP

Selam Şeyma,

Link için teşekkürler. Okuduğuma göre, lohusanın başına kırmızı bez bağlaması ve konuklara ikram edilen lohusa şerbeti de şaman geleneklerindenmiş. Yahu ben çok severim lohusa şerbetini...

Yola gidenin ardından su dökeriz ya, bunula ilgili bilgisi olan var mı? Büyük ihtimal  onun altından da şamanizm çıkacak galiba.

Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP

selam barış,

Lohusa serbeti içmekle ilgili Kuranda aksine bir hüküm bulunmadığına göre hala içmeye devam edebilirsin.

Yola gidenin ardından su dökmenin,eski Türklerden beri süregelen bir adet olduğunuda öğrendim,nette dolaşırken.Nevruz konulu bir başlıkta.Küçük bir alıntıyı buraya kopyalıyorum.

Nevruzun su kültü ile ilgili ayinlerinden biri evlerde önceden kap kaçaklara doldurulan suyun Nevruz gecesi insanların başlarından döndürülerek dökülmesi ile gerçekleşir. Yine burada suyun kötülük, hastalıkları çekebilme kudretine olan inanca rastlıyoruz. Suyun böyle bir çekim gücüne olan inanç, Anadolu Türklerinde gidenleri geri çevirebilecek güçte saydıkları suyun gidenin arkasından dökülmesinden görülür.

siteyide buraya link verebilirim:

http://www.byegm.gov.tr/yayinlarimiz/anadoluyahaberler-yeni/ 2003/mart/ah_27_03-03.htm