HANiFDOSTLAR.NET

 

Kuran Müslümanı
 

(Şahıs odaklı din anlayışından Allah odaklı din anlayışına...)

Ana Sayfa Hanif Mumin  Iste Kuran Kurandaki Din  Kur'an Yolu  Meal Dinle Sohbet Odasi Hanifler E- Kitaplik Kütüb-i Sitte ?  ingilizce Site Kuran islami Aliaksoy Org  Hasanakcay Net Tebyin-ül Kur'an Önerdiğimiz Siteler Bize Ulasin

 

- Konulara Göre Fihrist

- Saçma Hadisler

- Hadislerin-Sünnetin İncelemesi

- Haniflikle İlgili Sorular Cevaplar

- Misakın Elçisi Kim?

- Kuranda Namaz/Salat

- Onaylayan Nebi

- Kuranda Namaz/Salat

- Enbiya 104

- Kuranda Yeminler

- Adem Hakkında Sorular

- Ganimetleri Resulün Eline Nasıl Vereceğiz?

- Allahın ındinde YIL ve DOLUNAYLAR

- Abese ve Tevella

- Hadisçilerce Tahrif Edilen Ayetler

- Mübarek Yer, Mübarek Vakit

- Arkadaş Peygamber

- Kuranın İndirilişinden Günümüze Gelişi

- Bir Türban Sorusu

- Kuran ve Bize Öğretilenlerin Farkı

- Namazın Kılınışı

- Hadislere Göre Namaz

- Kuranda Salat Namaz mıdır?

- Kuran Yetmez Diyen Uydurukçular

- Bizler Hanif Dostlarız

- Sahih Hadis mi İstersiniz?

- Hakkı Yılmaz'ın Tebyin Çalışması

- Kur'anı Anlamada Metodoloji

- Tarikatçıların Çarpıttığı Birkaç Ayet

- Nasıl Kur'an Okuyalım?

- Kur'anı Kerim Nedir?

- Kur'anda Oruç

- Allah'sız Bir Din ve Allah'sız Bir Kur'an İnancı

- Kuransız Bir İslam Anlayışı ve Müşrikleşme

- Meal Çalışmasına Davet

- Allah Şahit Olarak Kafi Değil mi?

- Doğru Hadisleri Ne Yapacağız?

- Kur'andaki Muhammed ve Peygamberlerin Misyonu

- Mahrem, Avret, Ziynet

- Nur Suresi Çeviri-Yorum

- Cilbab

- Resule İtaat Ne Demektir?

- Hadis Kalburcuları ve Kalburları

- Kur'anı Kerim'in İndiriliş Gayesi

- Kur'anda Amellere Karşı Cahili Yaklaşım

- İslamdışı İnanışlara Kur'andan Örnekler

- Biri Şu Haram Üretim Tesislerini Kapatsın

- Tasavvufta İslam Var mı?

- İslamda Delil Sorunu

- Kurban Kesmek

- İlahi Hitabın Serüveni

- Ecel Nedir?

- Şirk, İşrak, Müşrik, Müşareke, Müşterik

- Büyü Yapan ve Yaptıranlar

- Peygamberlere Karşı Rabbani Yaklaşımlar

- Salat-ı Tefriciye yada Zikri Çarpıtmaya Bir Örnek

- Mucize Nedir?

- Ayrılıkların Nedenleri

- Sıfır Hata veya Kur'an

- Haniflik Nedir?

- Rabıta İle Şeyhlere Tapanlar

- Hadis Zindanının Mezhepçi Mahkumları

- İslam Dininin Öğrenilmesinde Kaynak Sorunu

- Fasık ve Münafıkların Genel Tanımlaması

- Hadisler, Hıristiyanlık ve Selman Rüştü

- Kur'anı kerim'in İndiriliş Gayesi

- Müstekbirlere Karşı Cahili Yaklaşım

- Halis-Hanif İslam

- Kur'anda Şefaat

- Fuhuş Tellalı Tefsirciler

- Hayızlıyken Neden Namaz Kılınmasın?

- Cebrail, Vahiy, Melek

- Dindarlıkta Müşrikleşme Temayülü

- Büyü Yapan ve Yaptıranlar

- Yaratılış, Adem, Havva

- Kur'an Yerel mi, Evrensel mi?

- Reform Dinde mi, Dindarlıkta mı?

- Ne Mutlu Tağutu Olmayanlara

- Peygambere Saygı(?)

- Hadislere Kanıt Diye Gösterilen Ayetler

- Allah Nazara Karışmadı mı?

- Kur'anı Kerimle Amel Etmek Mümkün mü?

- Kur'anda İnkar Edenlerin Vasıfları

- Müminlerin Vasıfları

- Allah'ın Vasıfları

- Kur'anın Vasıfları

- Dine Karşı Cahili Yaklaşımlar

- Kur'an Merkezli Din

- İrin Küpü Patladı; Mevlana

- Hurafe ve Bidatlar

- Peygamberi Tanrılaştırma

- Hz. İsa'nın Ölümü

- Allah'ın Mesajının Adı: Kelamullah

- Allah'ın Resule Uyarıları

- Kur'ana Göre Tenkit ve Eleştiri Nasıl Olmalı?

- Kur'anda Sevgi

- Sofuların Devlet Desteğiyle Desteklenmesi

- Hans Von Aiberg Aldatmacası

- Kabir Azabı Safsatası

- Kur'an Kıssalarının Önemi; Masal Değiller

- Kur'anda Toplumsal Sünnetler

- Tefsirde İsrailiyyat

- Kardeş Evliliği Olmadan Çoğalma

- Hans Von Aiberg Tutuklandı

- Kur'anda Tevbe Kavramı

- Yaşar Nuri Öztürk'ün Yorumuyla Namaz

- Karadelikler; Bir Büyük Yemin

- Mezhepçilerin Ümmi Açmazı

- Kabe Nedir? Mekkede midir, Kudüste mi?

- Kur'anda Ruh Kavramı

- Kur'anda Nefs Kavramı

- Amin Kavramı ve Putperestlik

- Diyanet İşleri Başkanlığının Sitemize Cevabına Cevaplar

- Resul ve Nebi -1

- Resul ve Nebi -2

- Sapık Bir Fırka: Hansçılar

- Cihad mı, Çapulculuk mu?

- Kur'an Deyip Namazı Yok Sayanlar

- Cennete Sadece Müslümanlar mı Girecek?

- Kur'anda El Kesme Cezası var mı?

- Nazar veya Göz Değmesi Var mı?

- Şehadet Getir, Münafık(?) Ol

- Kur'anda Eleştiri Metodu

- Hacc Mekkede mi, Bekkede mi?

- İslami Tebliğde Kur'an Metodu

- Saptırılan Kavram: Mekruh

- Kur'anda Cuma Namazı var mı?

- Of Be Kader, Allah mı Suçlu Yoksa Biz mi?

- Kader Açısından Cebir ve İhtiyar

- Baban Peygamber Olsa Ne Yazar

- Kur'anda İnsan Hukuku

- Vahdet-i Vücud, Şirkin Alası

- Tasavvufi Bilginin Kaynağı Vahiy mi?

- İslam'da Resullük Son Bulmuştur

- Teveffi Kelimesi ve Arap Dili

- Tasavvuf Üzerine Düşünceler

- Nefis Mertebelerinin İç Yüzü

- Allah Rızası Anonim Şirketi; Tarikatlar

- Tasavvuf ve Eşcinsellik -1

- Tasavvuf ve Eşcinsellik -2

- Nakşi Şeyhi Allah'ın Avukatı mı?

- Kur'anda "ve+la" Öbeği

- Putlar ve Tapanlar

- Son Peygamberimizin Okuma Yazması

- Mesih ve çarpıtılan Bir Ayet

- Hac İzlenimleri

- "Üzerinde 19 var" da Son Nokta

- Secde Emri

- Kur'andaki Hac

- Aracıların Gaybı Bildiği İnancı

- Tarikatçı - Müşrik Karşılaştırması

- Gazali'nin Kadına Bakışı

- Kur'anda Kadına Verilen Önem

- Başörtüsü Allah'ın Emri Değil

- Başörtüsü Takmak Kur'anda Var mı?

- Kur'anda Kadın Dövmek Var mı?

- Cariye, Köle; Utanmaz Mealciler

- Kadına Yönelik Şiddet

- Sünnet Edilen Kızın Öyküsü

- Erkekçe ve Kadınca Meal Konusu, Nebe 33. Ayet

- Harem - Selamlık Kimin Emri?

- Zina, Evlilik ve Örtünme Adabı

- Cariyeleri Aç, Hür Kadınları Kapat (!)

- Çok Eşliliği Yasaklayan Ayetler

- Kur'ana Göre Evlilik Hukuku

- 2 Kadın = 1 Erkek, Uydurma mı?

- Danimarkalı mı Sapık, Buhari mi?

- Ebu Hanife, Cariyenin Avreti

- Nisa 25, Hür Kadın ve Fahişe İfadesi

- Maymunların Hadisi ve Recm Vahşeti

- Hz. Muhammed'in Tebliği

- Peygamberi Tanrılaştırma

- Angarya Haline Getirilen İbadet

- Buhari'nin Hadislerini Buhari Yazmamıştır

- Hadis ve Sünnet Gerçeği

- Uydurma Hadisler, İslamın Kara Boyası

- Hadisler Dinin kaynağı Olamaz

- Uydurmaların Sınırı Yok; Şeytan Geyiği

- Beşeri Hükümler Neden Kutsal Oluyor?

- Hadis - Kur'an Çelişkisi

- Kur'anda/Dinde Olanlar ve Olmayanlar

- Cehennem'den Çıkış Yok

- Kur'anda Tağut

- Ebu Hureyre Gerçekte Kimdir?

- Hadis - Mantık Çelişkileri

- Kurban ve Kurban Bayramı Nereden Geliyor?

- Hadislere Göre Kur'an Eksiktir

- Bildiri: İslam Anlayışında Reform

- Arapça mı, Arap Saçı mı?

- Koca mı Üstün, Allah mı?

- Esbab-ı Nüzül Komedi Hadisleri

- İşte Geleneğin Dini

- Ulul Emir İle Kim Kastediliyor?

- Kul Hakkı

- Yezidi Bir Gelenek: Aşure Tatlısı

- Hz. İbrahim'den Asrımıza Dersler

- Taklitçiliğin Boyutları

- Seb-ul Mesani Nedir?

- Kelle Sayılarak Gerçek Bulmak

- Kıyamet - Mahşer Günü ve Sonrası

- Kur'anda Namaz Vakitleri

- Kur'anda Cuma Konusu

- Salih Olmak Yetmez

- Hudeybiye Anlaşması Uydurma mı?

- Kitap Yüklü Eşekler

- Kur'andaki Hac

- Hz. Nuh'un Oğlu Kimdi? İftira mı?

- Ruhun Ağırlığına Başka Bakış

- Hz. İbrahim Yalancı Değildi

- İncil'de Kadına Bakış

- Şirkin Büyüğü Küçüğü Olur mu?

- Kur'andaki Abdest ve Hijyen

- Din de Bir Araçtır

- Kur'an Okumanın Zararları

- Kur'anda Dua Ayetleri

- Kur'anda Tarih Kavramı ve Bilinci

- Şekilsel Secde Kur'anda Yok mu?

- Salat ve salatı İkame

- Kur'andaki Emr Kavramı Üzerine

- Dindar İnsanlar Şirk Koşar

- Alak Suresinin İlk Beş Ayeti

- Men Arefe'nin Çözümü

- Kur'andaki Av Yasağı

- Fıtrat ve Namaz Vakitleri

- Kur'anda İnsan Hukuku

- Din Büyüklerini Tanrılaştırma

- Allah'a ve Muhammed'e Değil

- Kur'andaki Örnek Tevekkül

- Şekilsel Rüku Kur'anda Yok mu?

- Hz. İbrahim Kuşları Kesti mi?

- Ehli Sünnet Dininin Anayasası

- İnsan Allah'ın Halifesi mi?

- Kur'an Üzerinde Düşünmek

- Şirkin Kuyusuna Düşenlere Uyarılar

- Kur'an Ölülere Okunmak İçin mi İndirildi?

- Ayda Okunan Kur'an Masalı

- Hz. İbrahim, Safa ve Merve Masal mı?

- "Haç"er-ul Esved (!)

- Mevlana Sahte Bir Peygamber Değil mi?

- Tasavvufun Tanrısı İki Zıttır

- Kur'andaki Tasavvuf: Teveccüh

- Önce Batıl ve Hurafe İle Savaşalım

- Resuller Haram Kılamaz mı?

- Elçi Muhammed ile İnsan Muhammed'in Farkı

- Tarikatlarda Aracılar Rezaleti

- Nur Suresi 31. Ayet Nasıl Çarpıtılıyor?

- Sırat Kıldan İnce, Kılıçtan Keskin mi?

- Kur'anda Zalimler

- Bütün Mehdileri Çöpe Atıyoruz

- Kur'ana Göre Ramazan Ayı ve Haram Aylar

- Tasavvufçuların İlahı; Varlık ve Yokluk

- Tasavvufçuların Küçük Putları

- Sünnet Etmek yaratılışı Değiştirmedir

- Son Peygamberimizin Mektupları

- Fıtrat ve Namaz Vakitleri

- Mescid-i Aksa Nerede?

- Büyük Kandırmaca: Hadis

- Kur'an Neden Arapça Olarak İndirilmiştir?

- Kimin dini? Kimin Kitabı? Kimin Meali?

- Evliya Kelimesinin geçtiği Ayetler

- Şimdiye Kadar Yaşanan İslam

- Ayın Yarılması Diye Bir Mucize Yoktur

- Kabe Dikili Taş Değil mi?


Up | Down | Top | Bottom
 
Şu da emredildi: Yüzünü dine bir Hanif olarak çevir. Sakın müşriklerden olma.

Yunus Suresi 105

Ben bir Hanif olarak yüzümü gökleri ve yeri yaratana döndürdüm. Müşriklerden değilim ben.

Enam Suresi 79

İbrahim ne bir Yahudi idi, ne de bir Hıristiyan. O sadece hanif bir müslümandı. O müşriklerden değildi.

Ali İmran Suresi 67

Şu da kuşkusuz ki, İbrahim başlıbaşına bir ümmetti; bir Hanif olarak Allah'ın önünde eğiliyordu. Müşriklerden değildi.

Nahl Suresi 123

De ki Allah doğrusunu söylemiştir / vaadinde sadıktır.Haydi artık Hanif olarak İbrahim'in Milleti'ne uyun! Müşriklerden değildi o.

Ali İmran Suresi 95

Allah'a ortak koşmadan, Hanifler olarak... Allah'a ortak koşan kişi, gökten düşmüş de kendisini kuşlar kapışıyor veya rüzgar onu uzak bir yere fırlatıp atıyor gibidir.

Hacc Suresi 31


Up | Down | Top | Bottom

HABERLER

 

 








 

 

  Hanif Islam

 

Alıntılar, Makaleler
 Hanif Dostlar Ana Sayfa -> Alıntılar, Makaleler
Konu Konu: Kur’an’ın Eşsiz Belagatı Yanıt YazYeni Konu Gönder
Yazanlarda
Gönderi << Önceki Konu | Sonraki Konu >>
tardu-kaan
Uzman Uye
Uzman Uye
Simge

Katılma Tarihi: 15 haziran 2005
Yer: Turkiye
Gönderilenler: 231
Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP Alıntı tardu-kaan


Belagatın Tarifi

Belagat, sözlükte “Ustalıklı, güzel ve etkili konuşma sanatı”, “sözün fasih ve açık seçik olması” ve “söz sanatı kurallarının tümü” olarak tanımlanmaktadır.

Başka bir ifadeyle belagat, “sözü herkesin kolay kolay söyleyemeyeceği tarzda söylemektir.” “Lafızla mananın, güzellikte birbiriyle yarışması, yani manadan önce lafzın kulağa, lafızdan önce de mananın zihne ulaşmasıdır.”

Terim olarak ise biri “meleke”, diğeri “ilim” olmak üzere iki anlamda kullanılmıştır. Meleke olarak belagat, “sözün fasih olmakla beraber yer ve zamana da uygun olmasıdır.” Diğer bir söyleyişle “bir fikrin sözlü ve yazılı olarak yerinde, yeterince, ve zamanın da ifade edilmesidir.” İlim olarak ise “düzgün ve yerinde söz söyleme usul ve kaidelerini inceleyen” belagat, meani, beyan ve bedî olmak üzere üç fenne ayrılır.

Bediüzzaman, belagatı çok özlü bir şekilde “mukteza-yı hale mutabakat” olarak tarif etmiştir.1 o­na göre Kur’ân, belagatıyla her asırda bir çok farklı tabakadan insanın anlayışlarını okşayacak bir özellik taşımaktadır.

Bediüzzaman’a göre belagat, daha çok Kur’an’ın “anlam”ında ortaya çıkmaktadır.2 Bununla birlikte, Bediüzzaman’ın belagatın beş esastan meydana geldiğini vurguladığını da görürüz. Bunlar: (1) Nazımdaki cezalet, (2) manadaki belagat, (3) lafızdaki fesahat ile selaset, (4) üsluptaki bedaat ve (5) beyandaki beraattır. Yirmi Beşinci Söz’de, Kur’an’ın mucizelik derecesindeki belagatı “o belagat, nazmın cezâletinden ve hüsn-ü metânetinden ve üslûblarının bedâatinden, garip ve müstahsenliğinden ve beyânın berâatinden, fâik ve safvetinden ve maânîsinin kuvvet ve hakkàniyetinden ve lâfzının fesâhatinden, selâsetinden tevellüd eden bir belagat-ı harikuladedir”3 ifadeleriyle tarif edilmesiyle, bu beş noktaya dikkatler çekilmiştir.

Belagatın Ahirzamandaki Önemi

Bütün Peygamberler, yaşadıkları toplumlarda hem maddi, hem de manevi yükseliş için önderlik etmişlerdir. Peygamberlere verilen ayrı ayrı mucizeler maddi yükseliş için insanları taklitlerini yapmaya teşvik mesajı taşımıştır. Bu sır gereği gemicilerin Hz. Nuh’u, saatçilerin Hz. Yusuf’u, terzilerin Hz. İdris’i ve doktorların Hz. İsa’yı kendilerine örnek almaları anlamlıdır.

Cenab-ı Hakk tarafından peygamberlerin ellerine verilen mucizeler de tesadüfi olmamıştır. Aksine, o­nların yaşadıkları dönemde en fazla ilgi duyulan ve ihtiyaç hissedilen alanlarda mucizelerin gösterildiği görülmüştür. Bediüzzaman bu hakikati “Zaman-ı Musa Aleyhisselamda sihir ve zaman-ı İsa Aleyhisselamda tıp revaçta idi. Mucizelerin mühimmi de o cinsten geldi.”4 sözleriyle ifade etmiştir.

Peygamber Efendimizin (a.s.m.) yaşadığı dönemde en çok rağbet gören beliğ söz söylemek olduğu için en büyük mucizesi Kur’an olmuştur. O zamanda belagat o kadar önemlidir ki, bir şairin bir sözü için iki kavim savaşırdı ya da barışırdı. Hatta yedi şairin yedi kasidesinden oluşan “muallakat-ı seb’ayı” altın harflerle yazarak Kabe’nin duvarına asan Araplar, bunu en büyük iftihar kaynağı olarak görmekteydiler. İşte, böyle bir ortamda inen Kur’an, bütün insanlığa belagat noktasında benzerinin getirilmesi için meydan okuduğu halde, değil bir suresine, bir harfine bile nazire getirilememesiyle eşsizliğini tüm aleme ilan etmiştir.

Nasıl ki, Hz. Adem’e “talim-i esma“ ile Cenab-ı Hakk’ın isimlerinin öğretilmesi, insanlık için ilme, fenne ve sanata ehemmiyet verme mesajı taşıyor. Aynı şekilde, Peygamberimizin (a.s.m.) en büyük bir mucizesi olan Kur’an ile, Hz. Adem’e öğretilen isimlerin hakikatlerine tafsilatıyla öğretilmesi de, hak ve hakikat olan ilimlerin ve fenlerin doğru hedefleri için ve hem dünya hem de ahiret saadeti için pek büyük bir teşvik olduğu gerçeğini ifada ediyor. Ve insanoğlunun ahirzamanda ilim ve fenne döküleceğini ve bütün kuvvetini ilimden alacağını bildiriyor. Bediüzzaman ifadeleriyle bu gerçeği seslendirmek istersek şu özlü sözlere ulaşıyoruz: “Ulum ve fünunun en parlağı olan belagat ve cezalet, bütün envaıyla ahirzamandan en mergup bir suret alacaktır. Hatta, insanlar kendi fikirlerini birbirlerine kabul ettirmek ve hükümlerini birbirine icra ettirmek için, en keskin silahını; cezalet-i beyandan ve en mukavemetsuz kuvvetini, belagat-ı edadan alacaktır.”5

Belagata bakışta bazı ölçüler

Bediüzzaman’a göre bir sözün kıymetini ve kuvvetini anlamak için dört kaynağına bakmak gerekir. 1- Mütekellim, 2- Muhatap, 3- Maksat, 4- Makam. Başka bir ifadeyle, söylenen sözü “Kim söylemiş? Kime söylemiş? Ne için söylemiş? Ne makamda söylemiş?”6 Örneğin: Bir genaral ile o­nbaşının arş emri arasında büyük bir fark vardır. General o tek sözle bir orduyu harekete geçirebilirken, aynı sözle o­nbaşı ancak bir mangayı harekete geçirebilir. İkisi de aynı sözü söyledikleri halde nefer üzerinde etkilerinin farklı olması kimliklerinden ve rütbelerinden kaynaklanmaktadır.

Kur’an da yukarıda bahsedilen dört kaynak itibariyle eşsiz bir belagattadır. Çünkü Kur’an, bütün alemlerin rabbi ve bütün kainatın yaratıcısının konuşmasıdır. Muhatabı ise; Miracıyla Kab-ı Kavseyn makamına çıkarak Cenab-ı Hakk ile perdesiz görüşen ve 1400 senedir milyonlarca insanı peşinden sürükleyen Peygamber Efendimizdir (a.s.m.). Maksadı ise; insanın ve kainatın yaratılış gayelerini öğretmek ve iki dünya saadetini kazandırmak gibi eşsiz bir hakikattir…7

Belagatın en önemli prensiplerinden bir tanesi delilin iddia edilen şeyden açık olmasıdır. Yani iddia edilen şeye karşı getirilen delilin de yeni bir delile ihtiyacı olmamalıdır. Kur’an-ı Kerim bu yönüyle de eşsiz bir belagat şaheseridir. Örneğin; Eğer Kur’ân-ı Kerim “Ey insanlar! Güneş dünyadan milyonlarca defa daha büyük ve yerinde duruyor. Dünya ise o­nun etrafında dönüyor. Dünya ile güneş arasında çok güçlü bir çekim kuvveti var.” diyerek Cenab-ı Hakk’ın sonsuz kudretini ispat etmeye çalışsaydı; delil iddiadan binlerce derece daha anlaşılmaz ve gizli olurdu. Halbuki, Kur’an “Güneş döner” diyerek bütün insanların duygularına, anlayışlarına hitap ederek belagatta eşsiz olduğunu bir kez daha göstermiştir.8

Bediüzzaman’a göre belagat “istiare ve mecaz” üzerine temellenmiştir. Bu iki dürbünle bakılmadığı takdirde belagatın meziyetleri görülemeyecektir. Mesela; “Dağları zemininize direk yaptık” ayetine mecaz dürbünüyle bakıldığı takdirde dört kişi dört farklı anlam çıkarabilmektedir. Bir şair dünyayı gemi, gökyüzünü deniz, dağları ise geminin direkleri olarak görürken; bir jeolog dağları yerin gözenekleri olarak görür ve zelzelelerin dağların ortaya çıkmasıyla ortadan kalktığını ve böylece dünyanın güneş etrafındaki hareketini intizamlı bir şekilde sürdürdüğünü anlar. Bir biyolog ise dağların zemine direk olmasını, ekosistemin direğinin dağlar olması olarak anlar. Çünkü hayatın temeli olan su, hava ve toprak dağlar sayesinde vardır. Dağlar suyun mahzeni, havanın tarağı ve toprağın da hamisidir. Bedevi göçer ise sıradağlara bakarak, dağları direkler üzerine kurulan çadırlara benzetir.9

Yukarıdaki örnekte olduğu gibi belagatın diğer bir özelliği de bir cümle ile çok meseleleri ders vermesidir. Kur’ân’da anlatılan olaylar tarihin gizli köşelerinde saklı kalmış hikayeler değil, belki her çağdaki insanların ibret alabileceği hakikatlerin uçlarıdırlar. Örneğin: Kur’ân’da geçen Sedd-i Zülkarneyn yalnızca Çin Seddi’ni akla getirmemelidir. Mazlumları zalimlerin yağmalarından, zulümlerinden kurtaracak bir çok sedler, kaleler, şehirleri çeviren surlar, 42’lik toplar ve hareketli kaleler olan savaş gemilerine kadar savunma maksatlı şeyler, bu kavramın içini doldurmaktadır.10

Beliğ söz söylemenin yöntemlerinden biri de kinai tabirler kullanmaktır. Bir sözün gerçek anlamı dışında başka bir anlam taşımasına kinaye denir. Örneğin: “filancanın eli uzundur” denildiğinde o kişinin hırsızlığı kastedilmektedir. Yoksa o kişinin elinin uzun veya kısa olması sözün doğruluğuna ya da yanlışlığına etkide bulunmaz.11

Belagatın gereklerinden biri de “ipham ve ıtlak”tır. Herkesin kendisine düşen hissesini alması için gereklidir. Kur’ân-ı Kerim de bu yönden eşsiz bir belagata sahiptir. Bediüzzaman, İşaratü’l-İcaz isimli eserinde Bakara Suresi’nin 5. ayeti olan “İşte o­nlar kurtuluşa erenlerdir” ayetini izah ederken, kurtuluşa erenlerin kimler olduğunun tayin edilmemesini, mutlak bırakılmasını şöyle açıklar: “Kur’ân’a muhatap olan, matlupları ve istekleri muhtelif pek çok tabakalardır ki, bir kısmı ateşten necat istiyorlar, bir kısmı cennete girmek istiyorlar, bir kısmı rü’yete mazhar olmak istiyor-lar. Ve bunlar gibi, o tabakaların pek çok dilekleri vardır Kur’ân-ı Kerim ‘el muflihun’ (kurtuluşa erenler) kelimesini amm ve mutlak bırakmıştır ki, herkes istediğini takip etsin.”12

Belagatın önemli unsurlarından biri de herkesin anladığı dilden konuşmaktır. Mevlana’nın dediği gibi “Sen ne kadar bilgili olursan ol, bilgin karşındakinin anladığı kadardır” gerçeğini gözardı etmemek gerekir. Kur’ân bu açıdan da belagatın zirvesindedir. Çünkü Cenab-ı Hakk ezeli sözleriyle insanların anlayacağı dilden konuşmuş ve o­nların fehimlerini okşayarak hitap etmiştir.

Nasıl ki, çocukla konuşan kendisini çocuklaştırır ve çocuklar gibi çat pat ederek konuşur. Ta ki, çocuklar kendisini anlasın. Cenab-ı Hak da, insanlık içinde en büyük kitleyi oluşturan avamın zihinlerini ince hakikatlerden mahrum bırakmamak için o­nların seviyesine tenezzül ederek konuşmuştur.13

Bediüzzaman’a göre belagatın en makbul prensibi kainatın unsurlarını akıllı bir varlık gibi konuşturmaktır.14 Belagatın esaslarını anlattığı Muhakemat adlı eserinde kelimelere ve cümlelere canlılık kazandırılmasının ancak, manalara cisim giydirerek ve cansız varlıklara ruh kazandırarak konuşturmakla mümkün olacağını şu ifadelerle dile getirmiştir: “Kelamın hayatlanması ve neşv-ü neması, manaların tecessümüyle ve cemadata nef-i ruh etmekle bir mükaleme ve mübahaseyi içlerine atmaktır.” Aynı yerde bu hakikate dair güzel örnekler de verir. Bu örneklerden biri de yeryüzü ile yağmura kişilik kazandırılarak aralarındaki aşkın beliğ sözlerle ifade edilmesidir.15

Herkes tarafından bilinen, açık bir meseleyi dile getirmek ise belagatın inceliğine uygun değildir. Eğer, belagatlı söz söyleyen herkesin bildiği bir şeyden bahsediyorsa, bu demektir ki, anlatılmak istenen başka bir anlam vardır. Örneğin, bir kişiye “siz doktorsunuz” dediğinizde, karşınızdaki kişinin bildiği, hem de sizden daha kesin olarak bildiği bir bilgiyi paylaşırsınız. Oysa, bu sözle anlatmak istediğiniz “bildiğinizi bilmediği için o­na bildirmek” olmaktadır.16

Kur’an belagat yönüyle eşsiz bir kelamdır. Öyle ki, o­n dört asır öncesinden benzerinin getirilmesi için damarlara şiddetle dokundurur derecede davette bulunduğu halde, karşılık görmemiştir. Dostları taklit şevkiyle, düşmanları üstün gelme hırsıyla sayısız eserler ortaya çıkardıkları halde, hiçbirisi Kur’an’ın seviyesine yaklaşamamış; hatta en ufak bir adım bile atamamıştır. Eski yeni sayısız eserlerin kütüphaneleri doldurduğu bir dünyada hem Kur’an, hem de diğer kitapları okuyan her kim olursa olsun, Kur’an’ın bütün kitaplardan farklı ve üstün olduğunu rahatlıkla fark edecektir.

Bediüzzaman, Kur’an’ın -dört farklı alanda- indirildiği dönemin en yetenekli insanlarını hayret içerisinde bıraktığını ve bir kısmını hürmetle önünde diz çöktürerek şakirdi yaptığını dile getirmiştir. Yani, o zamandaki Arap Yarımadasında dört şeye fazlasıyla önem ve değer verilmektedir. Bunlar; 1- Belagat ve fesahat, 2- Şiir ve hitabet, 3- Kahinlik ve gayptan haber vermek, 4- Geçmişte yaşananları ve kainatta meydana gelen olayları bilmektir.17

Kur’an’ın eşsiz belagatı, insanlığın her tabakasında bulunan kişilere hitap etmeyi gerektirmektedir. Taklit edilemeyen, daima gençliğini ve tazeliğini koruyan garip, yüksek üslubuyla şairlere hitap ettiği gibi; gayp alemlerinden verdiği haberlerle kahinlere; geçmiş ve gelecekte meydana gelecek olaylar ve ahiret alemlerinden vermiş olduğu bilgilerle tarihçilere harika olduğunu ispat etmektedir. Toplumsal hayatla ilgili eşsiz prensipleri ile sosyolog ve siyaset bilimcilere ilham kaynağı olan Kur’an, kaşiflerden tarikat ehli insanlara kadar birçok insan tabakasını hakikatlerinden hissedar etmektedirler. Hiçbir eğitimi olmayan insanlara, hatta işitsel ve görsel olmalarına göre ayrı ayrı eşsizliğini göstermektedir. Yani, işitselliği ön planda olan bir kişi usandırmayan ve gittikçe daha fazla dinlemesi hoşa giden üslubuyla Kur’an’ı diğer kitaplardan ayrı tutacaktır.18 Ayrıca, görsel insanlara karşı Kur’an farklı bir ayrıcalığı da öne çıkmaktadır. Öyle ki, Kur’an’ın sayfaları arasında birbiri arkasında bir çok cümleler, hem de anlamlı bir tarzda birbirine bakmakta ve üst üste gelmektedir. Örneğin, tevafuk sırrının yakalandığı bir Kur’an’da ortaya çıkan “Allah” lafızlarına ait tertip ve düzen, bu gerçeğin en parlak bir işareti olmaktadır.

“Göklerde ve yerde ne varsa, Allah’ı tesbih eder (Hadid Suresi, 1)” ayetini okuyan biri “Bu ayetin harika görülen belagatını göremiyorum” diye itiraz eder. Aynı itirazı başta nefsimiz olarak bu konuya ilgi duyan birçok kişiden duyabiliriz. İster istemez kendi kendimize “Kur’an’ın belagatını herkes görebilir mi?” diye sormadan edemeyiz. Bediüzzaman bu ince belagat sırrını şu sözleriyle açıklığa kavuşturur: “… O zaman git, orada dinle… Mevcudat-ı alem perişan, karanlıklı, camid ve şuursuz ve vazifesiz olarak, hali, hadsiz, hudutsuz bir fezada, kararsız, fani bir dünyada bulunuyorlar… Bu ayet, kainat üstünde, dünyanın yüzünde öyle bir perde açtı ve ışıklandırdı ki, bu ezeli nutuk ve sermedi ferman, asırlar sıralarında dizilen zişuurlara ders verip gösteriyor ki; bu kainat, bir cami-i kebir hükmünde başta semavat ve arz olarak umum mahlukat, hayattarane zikir ve tesbihte ve vazifeler başında cuş u huruşla mesudane ve memnunane bir vaziyette bulunuyor…”19

Kur’an, şiir ve belagatın çok büyük bir önem kazandığı bir ortamda indirilmiştir. O asırda Arapların çoğu okur yazar değildir. Bu nedenle tarihlerini, güzel ahlakı yaşanır kılan atasözlerini ve övünç kaynaklarını sözlü kültürle korumuşlar ve şiir ile belagata ayrı bir önem vermişlerdir. Belagatın toplumsal bir ihtiyacı gidermesi nedeniyle de beliğ edipler Arapların dünyasında birer halk kahramanı haline gelmişlerdir. Öyle ki, bir edibin tek bir sözüyle büyük bir savaş başlayabilirken, diğer bir sözüyle de barış ilan edilir olmuştur.20 İşte Kur’an, belagatın popüler olduğu ve zirve noktaya ulaştığı bir zamanda, bütün insanlığa belagat noktasında meydan okuduğu halde günümüze kadar ciddi bir karşılık görmemiştir. Aksine, o zamandan bu zamana kadar en inatçı insanların bile hayranlığını kazanmıştır.

Kur’an, Bakara Suresi’nin 74. ayeti olan “Eğer kulumuz Muhammed’e (a.s.m.) indirdiğimiz Kur’an’dan bir şüpheniz varsa, haydi, o­nun benzerini getirin. Allah’tan başka bütün yardımcılarınızı da çağırın-eğer iddianızda doğru iseniz” ilahi sözleriyle, yalnızca nazmındaki belagatının bile benzerinin getirilemeyeceği noktasında sekiz mertebe insanlığa meydan okumuştur. Yani, Kur’an’ın bir benzerini, (1) Okuma yazması olmayan bir kişiden, olmuyorsa; (2) En meşhur bir edip ve alimden o da olmuyorsa; (3) Bütün edipleri ve hatta ilahların da yardımını alarak, bu da gerçekleşmiyorsa; (4) Mucizevi her yönüyle değil, yalnızca nazmında belagatına karşı, bu da başarılamazsa; (5) Manasına ve hakikatine bakılmadan, mitolojik, hayali ve yalan hikayeler anlatılarak, yine bir şey çıkmazsa; (6) o­n suresine, en azından; (7) Bir suresine, hiç olmazsa; (8) Kısa bir suresine21 getirilmesini istemiştir. Oysa, o­n dört asırdır yukarıda sayılan hiç bir basamakta Kur’an’ın karşısına tek bir beşer sözü karşı çıkabilme cesareti gösterememiştir.

Tersine, Asr-ı Saadette bazı zamanlar bir bedevi Arap tek bir ayetin belagatına hayran kalır ve secdeye varırdı. o­na, Müslüman mı olduğu sorulduğunda ise, “Yok, ben şu kelamın belagatına secde ediyorum” derdi.22

Kur’an en harika edipleri, belagatına secde ettirmiştir. Örneğin, Hud Suresi’nin “Ey yer, suyunu yut. Ey gök, suyunu tut. Su çekildi, iş bitirildi ve gemi Cudi Dağına oturdu. Ve Zalimler güruhu Allah’ın rahmetinden uzak olsun denildi” mealindeki 44. ayetiyle tufan hadisesi o derecede özlü ve etkileyici anlatılmıştır ki, bu ayet bir çok edibin dünyasında hayret secdelerine yol açmıştır.23

Kur’an’ın “ifadesi ve üslubu” da en harika edipleri, belagatına secde ettirmektedir. Yani, sonsuz celali sonsuz cemal içinde, vahdaniyeti ehadiyet içinde, sonsuz azameti sonsuz hafa içinde, sonsuz vüsati sonsuz dikkat içinde, sonsuz haşmeti sonsuz rahmet içinde ve sonsuz budiyeti sonsuz kurbiyet içinde gösteren ayetleriyle, birbirinden en uzak olan zıtları birleştiren ifadeleriyle eşsiz bir anlatıma ve belagata sahiptir. Bediüzzaman, Cenab-ı Hakk’ın yaratmasından bahseden ayetlerde de ortaya çıkan bu bütüncül ve eşsiz tasvire şu sözleriyle dikkatleri çekmiştir: “Sani-i Alem olan şu kainatın ustası, iş başında olarak şems ve kameri hangi çekiç ile yerlerine çakıyorsa, aynı çekiç ile, aynı anda zerreleri yerlerine, mesela zihayatların göz bebeklerinde yerleştiriyor. Semavatı hangi ölçü ile, hangi manevi alet ile tertip edip açıyorsa, aynı anda, aynı tertip ile gözün perdelerini açar, yapar, tanzim eder, yerleştirir. Hem, Sani-i Zülcelal, manevi kudretin hangi manevi çekici ile yıldızları göklere çakıyorsa, aynı o manevi çekiç ile beşerin simasındaki hadsiz alamet-i farika noktalarını ve zahiri ve batıni duygularını yerlerine nakşediyor.”24

Kur’an’ın belagatı karşısında, geldiği asrın en beliğ sözleri de sönük kalmışlardır. Kabe’nin duvarına altın yazıyla yazılan ve “Muallakat-ı Seb’a” ünvanıyla şöhret bulan kasideler bile değerini yitirmiştir. Lebid’in kızı babasının kasidesini Kabe’den indirirken “Âyetlere karşı bunun kıymeti kalmadı” sözüyle bu gerçeği dile getirmiştir.

Ayrıca, belagat ilminin gelmiş geçmiş en büyük dehaları sayılan Abdülkahir-i Cürcani, Sekkaki ve Zemahşeri gibi ediplerin “Kur’an belagatı, takat-ı beşerin fevkınderir, yetişilmez” ortak kanaatine sahip olmaları, belagat noktasında Kur’an’ın eşsizliğinin en parlak belirtilerindendir.25

Kur’an’ın kelimeleri, cümleleri birbirine baktığı için, bazen bir kelimede o­nlarca belagat nüktesi bulunmaktadır. Kur’an ayetlerinin bu inceliklerinde uzmanlaşan bir kısım alimler, bazen bir harften sayfalar dolusu hakikatleri, sırları ortaya çıkarmışlardır. İşte, bu sır gereğidir ki, Kur’an’ın belagatı insan gücünün üstündedir.26 Gerçi, hak bir görüş olan Sarfe Mezhebine göre “Cenab-ı Hakk insanlara izin vermediği için Kur’an’ın benzeri getirilmez. Eğer yasak olmasaydı, insanlar taklidini yapabilirlerdi.” düşüncesi de vardır. Fakat, konusunda uzman belagat ediplerinin büyük kısmının ortak düşüncelerine göre ise bunun nedeni “Kur’an yıldız gibi her bir ayetinin diğer ayetlere bakar bir gözü, müteveccih birer yüzü olması”27 nedeniyle sayısız nükteleri, manaları ve sırları barındıran eşsiz belagatından kaynaklanmaktadır.

Batının zeka tarlaları olarak nitelendirilebilecek Prens Bismarck’tan Carlyle’la kadar birçok düşünür Kur’an’a karşı hissettikleri taktir ifadelerini seslendirmişlerdir. Bu da göstermektedir ki, Kur’an’ın belagatı karşısında son asrın Avrupalı düşünürleri bile hayranlıklarını gizlememişlerdir.

Örneğin, Doktor Maurice Kur’an’ın belagatıyla ilgili şunları söylemiştir: “Kur’an nedir? Her tenkidin fevkınde bir fesahat ve belagat mucizesidir. Kur’an’ın, üç yüz elli milyon Müslüman’ın göğsünü haklı bir gururla kabartan meziyeti, o­nun her manayı hüsn-ü ifade etmesi itibarıyla, münzel kitapların en mükemmeli ve ezeli olmasıdır… Kur’an’ın fesahat, belagat ve nezahet itibarıyla mümtaziyeti, Müslümanların başka belagat aramaktan vareste kılmaktadır”28

John Davenport ise, “Kur’an başından sonuna kadar gayr-i beliğ, gayr-i ahlaki yahut terbiyeye muhalif fikirlerden, cümlelerden ve hikayelerden tamamen münezzehtir”29 diyerek, o­nun baştan sona beliğ bir kelam olduğuna dikkatleri çekmiştir.

“Allah’ın birliğine iman etmek hakikat-ı kübrasını ilan ediyorken, Kur’an, lisan-ı belagatın en yükseğine ve nezahetin şahikasına varır” diyen Doktor City Youngest da, Kur’an’ın belagatı hakkındaki sözlerine şöyle devam etmiştir: “Belagat-ı Kur’aniyenin mükemmeliyetine hükmetmeliyiz. Çünkü, Kur’an’ın bu belagatı vahşi kabileleri medeni bir millet haline getirmiş; dünyanın eski tarihine yeni bir kuvvet ilave etmiştir.”30

Bütün büyük insanların Kur’an’ın belagatına baş eğdiklerini göstermek istediğini dile getiren Corsele ise “Kur’an’ın lisanı beliğ ve harikulade seyyaldir”31 diyerek hayranlığını başka bir tarzda dile getirmiştir.

Kur’an’ın Eşsiz Belagatına Gelen İtirazlar

Kur’an’ın eşsiz belagatına en büyük itiraz tekrar tekrar zikredilen ayet ve hikayelerinden kaynaklanmaktadır. Görünüşte –haşa- kelime ve konu bulma eksikliğinden kaynaklanıyor gibi görülebilen tekrarlar, gerçekte Kur’an’ın ifadelerindeki belagatın daha da parlamasına yol açmıştır. Bediüzzaman, Kur’an’daki tekrarların yerinde ve anlamlı olduğunu, altı yönden açıklığa kavuşturmuştur. 1- Kur’an zikir, dua ve davet kitabı olduğu için tekrarında kalbin parlaması, istemenin güçlü kılınması ve çağrının etkili olması sırrı vardır. 2- Kur’an tamamını okumaya fırsat bulamayan ekser insanlar için, her bir surenin bir Kur’an hükmüne geçmesi için ve aynı faydayı eksiksiz sağlaması için… 3- Her gün havaya, suya ve ışığa ihtiyaç olduğu gibi, manevi ihtiyaçları barındıran Kur’an ayetlerine de farklı aralıklarda bile olsa sürekli ve şiddetli bir ihtiyaç bulunması nedeniyle… 4-Kur’an dinin ve İslamiyet’in esaslarını tesis eden ve toplum hayatını baştan sona yenileyen bir kitap olduğu için, tekrarla esasları güzelce yerleştirmeye ve sabit kılmaya ihtiyacı vardır. 5- Tekrarın en önemli bir nedeni de, Kur’an’ın iman gibi hem çok önemli hem de ince hakikatleri konu edinmesi ve Allah’ı tanımanın en büyük bir dikkate değer olması içindir. 6- Her bir ayetin, her bir kıssanın bulunduğu yerde farklı bir anlamı ve hakikate bakan ayrı bir penceresi vardır. Görünüşte tekrar zannedilse bile, gerçekte tekrar değildir.32

Kur’an’da dalalet ehlinden çokça bahsedilmesi ve sıradan davranışlarına, basit hareketlerine karşı binler cinayet işlemiş gibi şiddetle tehdit edilmesi, belagatın dengeli, adaletli ve istikametli üslubuna görünüşte ters düşmektedir. Bir kısım itirazlar da bu yönden gelmektedir. Bediüzzaman’a göre ise bu durum, tam anlamıyla “mutabık-ı mukteza-i haldir ki, belagatin tarifidir ve esasıdır. Ve israf-ı kelam olan mübalağadan münezzehtir.” Çünkü, önemsenen ve büyük tehdide sebep olan, davranışların basitliği ve sıradanlığı değildir. Bu küçük hareket sonucu ortaya çıkan tahriplerin ve haksızlıkların korkunç derecede büyük olmasıdır. Yani, Cenab-ı Hakk’ı tanımamakla, emirlerini dinlememek ve yasaklarını işlemekle bütün varlıkların hukuklarına tecavüz edildiği gibi, o­nların hepsinin görevlerinden ortaya çıkan sonucun da iptal edilmesine neden olunmasıdır. Dolayısıyla varlıklar, hatta varlıkların görevleri sayısınca büyük bir cinayet işlenmektedir. Kur’an’ın bu meseleye çokça önem vermesi ve tekrar etmesinin sırrı da burada gizlidir.33

Belagat noktasında Kur’an yapılan itirazların bir kısmı ise temsiller ve kıssalar cihetiyle olmaktadır. Oysa, temsiller “belagat sahasında işlek ve güzel bir cadde”dirler.34 Çünkü, temsiller “en uzak hakikatleri” yaklaştıran birer “dürbün”, “en dağınık meseleleri” toplattıran birer “cihetü’l-vahdet” ve “en yüksek hakaika” ulaştıran birer “merdiven”dirler.35 Fakat, bazen getirilen temsillerin kinai anlamları bilinmediği için itiraz sesleri yükselebilmektedir. Örneğin, Hz. Musa’nın (a.s.) bir ineği kesmesi olayının Kur’an’ın birçok yerinde konu edilmesiyle ehemmiyet verilmesi, hatta büyük bir sureye de “el-Bakara” isim olması bunun en çarpıcı olanıdır. Peki, niçin Kur’an tarihin derinliklerinde gerçekleşen bir olayı bu kadar fazlaca önemseyerek bir çok suresinde konu ediniyor? Çünkü, bu tek ve basit olay, külli bir prensibin formülü mahiyetindedir ve her devirdeki insanlar için önemli bir mesaj taşımaktadır. O da varlıklara “ibadet eder derecesinde bir kudsiyet” verme düşüncesi her zamanda imha edilmelidir. Bediüzzaman’ın ifadeleriyle söylemek gerekirse: “Kur’an-ı Hakim, Hazret-i Musa Aleyhisselamın risaletiyle, o milletin seciyelerine girmiş ve istidadlarına işlemiş olan o bakarperestlik mefkuresini kesip öldürdüğünü, bir bakarın zebhi ile ifham ediyor.”36

Yirmi Beşinci Söz’ün de konusu olan ve bir kısım insanlar tarafından vesvese ve şüphelere konu olan –yukarıda bazı örneklerini de verdiğimiz- bir kısım ayetler de göstermiştir ki, görünüşte kusur zannedilen şeyler gerçekte Kur’an’ın mucize oluşunun birer belirtisi ve o­nun mükemmel belagatının parlak birer işareti olmaktadırlar.

—SON—

Dipnotlar:
1. İşaratü’l-İcaz, s. 50.
2. Sözler, s. 343.
3. A.g.e., s. 332.
4. A.g.e., s. 332.
5. A.g.e., s. 240.
6. A.g.e., s. 395.
7. Şualar, s. 127.
8. İşaratü’l-İcaz, s. 172; Muhakemat, s. 12.
9. Muhakemat, s. 63; Sözler, s. 355-356.
10. Lem’alar, s. 160.
11. Sözler, s. 563.
12. İşaratü’l-İcaz, s. 65, 172.
13. A.g.e., s. 170; Mesnevi-i Nuriye, s. 196.
14. A.g.e., s. 24.
15. Muhakemat, s. 91.
16. Lem’alar, s. 363-364.
17. Mektubat, s. 184.
18. A.g.e., s. 180-182.
19. Sözler, s. 411-412.
20. A.g.e., s. 332-333.
21. A.g.e., 348.
22. A.g.e., s. 341,411.
23. Mektubat, s. 380.
24. Sözler, s. 380
25. Şualar, s. 124.
26. Mektubat, s. 185.
27. Sözler, s. 127.
28. İşaratü’l-İcaz, s. 263.
29. A.g.e., s. 265.
30. A.g.e., s. 268.
31. A.g.e., s. 268.
32. Mesnevi-i Nuriye, s. 195-196; Şualar, s. 219-220.
33. Lem’alar, s. 123.
34. İşaratü’l-İcaz, s. 218.
35. Mektubat, s. 364.
36. Sözler, s. 224.

Yukarı dön Göster tardu-kaan's Profil Diğer Mesajlarını Ara: tardu-kaan
 

Eğer Bu Konuya Cevap Yazmak İstiyorsanız İlk Önce giriş
Eğer Kayıtlı Bir Kullanıcı Değilseniz İlk Önce Kayıt Olmalısınız

  Yanıt YazYeni Konu Gönder
Yazıcı Sürümü Yazıcı Sürümü

Forum Atla
Sizin yetkiniz yok foruma yeni mesaj ekleme
Sizin yetkiniz yok forumdaki mesajlara cevap verme
Sizin yetkiniz yok forumda konu silme
Sizin yetkiniz yok forumda konu düzenleme
Sizin yetkiniz yok forumda anket açma
Sizin yetkiniz yok forumda ankete cevap yazma

Powered by Web Wiz Forums version 7.92
Copyright ©2001-2004 Web Wiz Guide
hanif islam

Real-Time Stats and Visitor Reports Sitemizin Gunluk, Haftalik, aylik Ziyaretci  Detaylari Real-Time Stats and Visitor Reports

     Sayfam.de  

blog stats