Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP

Sonuçları belirleyen insandır.  Seçimi insan yapar. (mutezile)
Sonuçları belirleyen Allah'tır. İnsan seçim yapıyormuş gibi görünür. (cebriye)

Selam

Bir insanın seçim yapıp yaptığı seçime göre hareket etmesi insanın iradesi dahilindedir ancak insanın bunu yapıyor olması Allahın kudreti dahilindedir.Gerçekleştirilen her eylem Allahın kudretiyle olur.

Genellikle Allahın kudretini insanın yaptığı seçimleri yönlendiren güç olarak Algılayıp yapılan seçimleri Allah yaptırtmıştır şeklinde anlaşılan yanlış kader anlayışı oldukca yaygın.

Benim anlayışıma göre sonuçları belirleyen insandır ve seçimi o yapar ancak bunu yapıyor olabilme imkanını sağlayan Allahtır.

örneğin bir yol ayırımına gelmiş birinin sapabileceği 4 değişik yön ve yol var.her yolun varacağı dört farklı yer ve bu yerlerde kişinin başına gelip gerçekleşmesi muhtemel 4 farklı durum var.Kişinin karar verip yollardan birini seçip o yolun sonunda başına gelenler insanın yaptığı seçimin sonuçlarıdır .O yolları var edip seçenek olarak oraya koyanda Tanrıdır.

Tanrı sınırsız seçenek sunar kişi iradesiyle seçer seçimini ve seçiminin sonucunu yaşar.

Seçenekleri varkılan yaratıcıdır insandan istenen seçim yapmasıdır.

Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP

Konuyla ilgili ilk aklıma gelen ayetler aşağıda... buradan da 2 ana yol ayrımına giden seçeneklerin insanların önüne konduğu belli oluyor.

(BELED suresi 10. ayet) Biz ona 'iki yol-iki amaç' gösterdik.

11 Ancak o, sarp yokuşa göğüs germedi.

....

76/2 Doğrusu biz insanı, imtihan etmek için karışık bir nutfeden yarattık da onu işitici, görücü yaptık.

3 Biz ona yolu gösterdik: Ya şükredici veya nânkör olur.

Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP

Mutezile'nin ve cebriye'nin seçim yapma konusundaki zıt görüşlerini yazma nedenim kopenhag yorumunda sıkça kullanılan "seçim" kavramı ile ilgili şaka yapmaktı. Soru sormamıştım. Savana ve ABCDF kardeşler konu ile ilgili görüşlerini yazmışlar. Sağolsunlar.

Sevgili iman,

Herakleitos'un aynı nehirde iki kez yıkanmama felsefesinde değişen hem insan hem de nehirdir. Ancak anlatmak istediğim bu değildi. 

Kendisinin sürekli değişim,zıtların birliği,evrensel akıl, duyuların aldatıcılığı ve öznel gerçeklik konularındaki düşüncelerini de katarsak o zaman belki.

Kuantum kuramı'nın Kopenhag yorumu çok özetle şu:

Evren ikiye ayrılır: Kuantum fiziği ile açıklanan gözlenen evren ve klasik fizik ile açıklanan gözlemleyen ( gözlemci + gözlem aygıtları).

Gözlemci, gözlem yaptığında kuantum sisteme müdahale edeceğinden, dalga fonksiyonu indirgenir. Bir olasılık gerçek olur. Şöyle ki, kuantum sistemlerinin uyduğu yasalar her maddesel şey için geçerlidir.Bir üst üste gelme olayı zihin tarafından yaşanmaz. Her madde, bir durumlar bileşimi içindedir. (süperpozisyon) Bu sonsuza kadar sürer.Ancak,bu durum bilinçli bir zihnin egemen iradesinin huzuruna geldiği zaman bir seçim yapılır.Örnek:insan

 Bir kuantum sistemi tek bir özelliğe sahip değildir. Gözlemciye göre değişen, aynı anda gözlemlenemeyen özellikleri ile birlikte düşünülmelidir. Buna "tamamlayıcılık ilkesi" denir. Dolayısı ile tek bir gerçeklik yoktur. Gerçeklik, tamamlayıcılık ilkesi ile birlikte ele alınır.

Burada duralım.

"Bilincin fiziksel olayı etkilemesi"  kavramının yüzyılının başında fiziğin içerisine girmesi ile birlikte "bilinç"in maddeden üstte bir yeri olduğunu savunan fikirler de ortaya çıkmıştır. E.Wigner, J.Wheeler gibi fizikçilere göre büyük patlamadan bilinçli gözlemciler ortaya çıkıncaya kadar evren, dalga fonksiyonu biçimindedir. Bilinçli gözlemci ortaya çıkınca ise dalga fonksiyonu bir gerçeğe indirgenir. Katılımcı evren?

Kopenhag'a göre Dünyaya benzersiz ve belirli bir biçim yükleyen şey bizim gözlemimizdir.Göreceğimizi seçme hakkımız olmayabilir, ama o anda gözlemlediğimiz şey benzersiz bir biçimde gerçek olur.Çevremizdeki varlıkların gerçek olmasını sağlayan bizizdir.

Kopenhag yorumu bu indirgenme mekanizmasını açıklamamaktadır. Hugh Everett bu soruna şöyle bir çözüm bulmuştur. Dalga fonksiyonu indirgenmesi yoktur. J Termodinamik açıdan tersinmez bir süreç gerçekleştiğinde evren, kuantum olasılık sayısınca parçaya bölünür. Bu yorumun anlamı sonsuz sayıda iç içe evrenin var olmasıdır. İşin ilginci, bu kuramın tüm korunum yasalarına, tüm fiziğe uyum göstermesidir.

Konu, rastlantısallık,olasılıklar evreni idi. Ama madem ki konu  kader-seçim-özgür irade gibi kavramlara kaydı. O halde sorayım:

1. Eğer Kopenhag yorumu doğru ise,

Bu durumda Allah, süperpozisyonu  yaratıyor, seçimi kula bırakıyor olmalı.  Ama bu seçim, gerçeğin ne olacağına dair bir seçim değil. Var olan olasılıklardan biri bilinç sayesinde gerçek oluyor. Bilinç, burada gerçeğin var olması için bir araç olur. Gerçeği seçme seçeneğimiz yoktur. Gerçeğin kısmi parçasını seçme ve görme irademiz vardır.(tamamlayıcılık ilkesi) Özgürlük?

Ya da gerçeklik zihin tarafından belirleniyor ise, tüm gerçeklik zihindedir denebilir. Nesnel varlık yanılsamadır. Varlıkların,zihin dışında gerçeklikleri yoktur.Öznel idealizm?

2. Eğer paralel evren yorumu doğru ise,

Önümdeki iki seçenekten birini özgür irademle seçtiğimde, paralel bir evrende diğer seçeneği seçmiş bir ben daha var olacaktır. Bu durumda ahlaki eyleminden dolayı sorumlu tutulacak olan hangi bendir? Hangi evren daha gerçektir?

Karadelik-akdelik-paralel evrenler vs. savunanlar haklı ise işler karışık. :)

Bu sorunu ortadan kaldırmak için Allah, diğer evrenleri yaratmıyor ve seçilen durum üzerinden evrenin devamını ve yine dallanmasını sağlıyor olabilir. Bu durumda Allah, evrenin hangi dallanmalar ile devam edeceğini mutlak olarak bildiğine göre seçimleri de biliyor mutlak olarak. Eğer, evren yaratımı değişmez / hangi dallanmaların var olacağı ,hangilerinin yok edileceği değişmez ise o halde insanın değişmeyen kaderi var demektir. Bu durumda özgür iradeden bahsedilebilir mi?

Bu iki durumdan kurtulmanın yolu, bana göre,  her seçim anında dallanmaların yeniden Allah tarafından organize edilmesidir. Rahman 29: O her an yeni bir iş ve oluştadır.

Başka bir soru daha:

Allah, süperpozisyonu yaratıyor, kişilerin seçimine karışmıyor ise ki sayın Savana ve ABCDF böyle söylemiş, bu Allah'ın mutlak özgürlüğüne, özgür iradesine sınırlama getirir mi?

Allah evrendeki nelere karışır? Nelere karışmaz?

Saygılar kardeşler.

Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP

Başka bir soru daha:

Allah, süperpozisyonu yaratıyor, kişilerin seçimine karışmıyor ise ki sayın Savana ve ABCDF böyle söylemiş, bu Allah'ın mutlak özgürlüğüne, özgür iradesine sınırlama getirir mi?

Allah evrendeki nelere karışır? Nelere karışmaz?

Selam cin13

Allahın sıfatlarını nasıl algıladığımızla ilgili bir soru bu

Allah her şeyin mutlak olanına sahiptir ve saltıktır.

mutlak iradeye sahip olan yaratıcı mutlak olmayan iradeyi yaratmış ve bu iradeyede özgürlük vermiştir.

Bence bu mükemmeli başarmış olmaktır.

iradenin anlamı  dilimize istenç ,bir şeyi yapıp yapmamaya karar verme yetisi olarak yerleşmişitir

mutlak ise kendi başına var olan saltık olan anlamındadır

kendi başına var olmuş, dilediğini yapma gücü ve özgürlüne sahip olan irade "mutlak olmayan" yaratılmış olan iradeyi var kılmıştır.

ve bu iradeden istediklerini vahy yoluyla ona iletmiş

isteklerine uyması veya uymaması halinde bu iradenin sonsuz varoluşta bulunacağı statüyü de belirmiştir(cennet ve cehennem)

Dikkat ederseniz kuran anlatımlarında mutlak iradeyi(yaratıcıyı) reddeden iradelerin "yok" edileceği bildirilmez aksine ebediyen cehennemde varlıklarını sürdürecekleri belirtilir.Yaratıcıyı kabul eden iradelerinde ebediyen cennette kalıcı olduğu belirtilir

Benim kişisel sanım bu konuda şöyledir ;inkar eden irade ve kabul eden irade birbirinin tamamlayıcısıdır bir bütünün parçalarıdır.

Çünkü yaratılmış irade doğası gereği

hem kendi dışındaki iradeyi inkara (kendi başına özgürce karar verme yetisine sahip olduğu için)

hem de kendi dışındaki iradeyi kabul edip boyun eğmeye (mutlak ve saltık olmadığı için)

yönelecektir

Bu eğilimlere sahip iradenin kendi dışında başka bir iradeyi kabul eden ve etmeyen olarak ayrıştığı yer dünyadaki yaşamdır.

özetle bizim dünya yaşamı ve özgür irade olarak bilip algıladığımız şey aslında Allahın insanlara ayrışmaları için verdiği süreden başkaca bişey değildir.

Sizce Allahın bu süreyi(dünya yaşamını) insanlara vermiş olması Allahın mutlak iradesi ve özgürlüğüne kısıtlama getirir mi?

Allah nelere karışır nelere karışmaz demiştiniz

Allah seçimlerin sunumuna ve ortaya konulmasına karışır ancak sizin seçiminize karışmaz

Daha önceki yazımdada yol örneğinde  belirttiğim üzere

 bir kişinin önünü konulmuş 4 farklı yol ve yönü orya koyan Allah o yönlerden birini seçip o yön üzerine giden ise o kişi

Allah seçimi etkiler mi?

Evet bence etkiler.Yine aynı örnekte kişinin önüne konulan seçeneklerin 5 ,6,7,8,9 farklı yol değilde 4 farklı yol olması Allahın kişinin seçimi üzerindeki etkisidir.

İşte buda kaderdir:)

Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP

Hayır.

Bir önceki yazımda da belirtmiş olduğum gibi, Kopenhag yorumu doğru ise,

Var olan olasılıklardan biri bilinç sayesinde gerçek oluyor. Bilinç, burada gerçeğin var olması için bir araç olur. Gerçeği seçme seçeneğimiz yoktur. Gerçeğin kısmi parçasını seçme ve görme irademiz vardır.

Allah seçimden sonraki ardıl süperpozisyonu da bildiğine göre ve bu üst üste binme durumları birbire bağlı olduğuna göre, bizim yaptığımız, bizim için seçilen bir plana şahitlik yapmaktan başka birşey değildir. Seçim, Allah’ın bilmesi dışında birbirine bağlı fiziksel durumlara bağlanmıştır.

Paralel evrenlerde, sorumluluk problemini ortadan kaldırmak için Allah’ın diğer evrenleri yaratmıyor olması da tümüyle bilimsel bir konuya tamamen bilim-dışı (keyfi) bir etki (fiziksel deyim ile değişken) dahil edilmiş olunur. Bu durumda, inanç, bilinmeyen bir konu hakkında geçici bir süreliğine benimsenen, “bilgi” yerine kabul edilen zihin etkinliği olur.  

savana Yazdı: Allah seçimlerin sunumuna ve ortaya konulmasına karışır ancak sizin seçiminize karışmaz

sözü sitedeki yaygın görüş. Ancak, kanımca  yetersiz.

Çünkü,seçim eylemi Allah’ın yasalarından bağımsız bir iş değildir. Allah’ın yasalarını belirleyen Allah olduğuna göre seçim eyleminin bizzat kendisi Allah’ın istenci, buyurması ile olur.

Seçim eylemi gerçekleşirken algılayamadığımız sayısız içsel ve dışsal süreç gerçekleşmektedir.  Buna beyindeki seçim kararı da pek tabii dahildir. Bu sayısız fiziksel süreci yok sayıp insanı seçimlerinde tümüyle özgür, Allah’ın seçimimize karışmadığını kabul etmek kanımca mümkün değildir.Seçim eylemini (seçen,seçim,seçilen) Allah’ın istencinden soyutlamaktır.

Ayrıca,belirtmiş olduğunuz gibi seçenekleri yaratan ama seçimlere karışmayan bir Tanrı, yaptığımız eylemlerde özgür insan kavramını getirir. Peki, insan özgür müdür ?

Fiziksel koşullar , toplumsal koşullar (gelenek, her türlü inanç, baskı, korku, ahlak) , tarih, ruhsal durum(ruhsal durumun belirlenmesi de fiziksel etki ile olur), biyolojik etkenlerin(örn : gen)  insanı birçok alanda etkilediği bilinir iken, insanın seçim eyleminde özgür olduğundan bahsedilebilir mi ?

Bu etkenlerin insan özgürlüğünü kısıtladığı kabul edilir ise, bu etkenlerin de, herşeyin de Allah tarafından yaratıldığı kabul edildiğine göre, Allah, sadece seçenekleri oluşturan deist bir yaratıcı yerine, seçimin içerisindeki içkin bir Yaratıcı olur.

Tekvir 29: Alemlerin Rabbi Allah dilemedikçe siz bir şey dileyemezsiniz.

Selamlar.

Saygılar.Sevgiler.

Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP

Çünkü,seçim eylemi Allah’ın yasalarından bağımsız bir iş değildir. Allah’ın yasalarını belirleyen Allah olduğuna göre seçim eyleminin bizzat kendisi Allah’ın istenci, buyurması ile olur.

selam

Bu görüşe katılmıyorum .

Seçeneği sunan yaratıcının seçimi yapmış olan kulun seçimine etkisi seçeneklerin sunulmasından ibrarettir.

 örneklemeyle izah etmeye çalışayım

Bir insanın yaşamındaki seçimlerin bir kaçını  inceleyecek olursak

Bir kişinin önünde evlenmek ,bekar kalmak veya birlikte yaşamak seçeneği vardır bu 3 seçeneği yaratan Allahtır.4. veya 5. seçenek yoktur.O halde kişinin medini hal seçimini yaparken bu üç durumdan birini seçmek zorunda olması Allahın seçime olan etkisidir.Kişinin cinsel yaratılışı daha farklı olsaydı medeni hal seçenekleride çok daha farklı olurdu.

Yine bir bireyin yaşamını ikame etmek için karar verip seçeceği meslek seçeneklerini var kılan ve sunan yaraıcıdır seçimi yapan insandır.

doktor avukat işci işsiz mühendis muhasebeci marangoz bankacı vs vs meslek seçeneklerin tamamının toplamı 30,000adet diyelim.Kişi 30.000 farklı meslek türünden birini seçmek durumundadır 30.001 yada 50.000 seçenekten birini değilde 30.000 seçenekten birini seçiyor olma zorunluluğu Allahın seçime olan etkisidir.

evet dileyemeyiz.O bize kaç seçenek sunmuşsa o seçeneklerden birini seçmek durumundayız.30.001. meslek seçeneği yaratılmamışsa siz dilesenizde 30.001. mesleği seçemezsiniz.Çünkü yoktur.

Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP

Sevgili kardeşim savana,

Önceki yazılarımda "neden Allah'ın seçim eyleminde etkin olduğunu" felsefe-bilim zemininde ve bir beyyine ile  desteklemeye çalışarak açıklamaya çalıştım.

Siz de baştaki görüşünüz olan Allah'ın seçenekleri yaratıp, seçim eylemine  etkisi olmadığını örnekleme yaparak tekrarlamışsınız.

Neden  etkin olmadığı, seçim sürecini,eylemini etkileyen sayısız faktörde Allah’ın etkisinin nasıl olmadığı,özgürlük gibi konular ise yazınızda var olmayan unsurlar.

Sağlık olsun.

Saygılar.Sevgiler. Selamlar.