Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP

(SONUÇ OLARAK) MİRAS AYETLERİ 1

Çocuklarınız için Allah’ın size "vasiyet"i: bir erkeğe iki kadının payı. Çocuklar ikiden fazla kız iseler mirasın "üçte ikisi"ni alırlar; tek kız ise "yarısı"nı. Ölenin çocuğu var ise ana babasının her biri mirasın "altıda biri"ni alır; çocuğu yok ve varisleri ana babası ise anası mirasın  "üçte biri"ni alır. Ölenin kardeşi var ise de anası mirasın "altıda biri"ni alır. Vasiyet ya da borçlarından sonra. Atalarınız ve oğullarınız, hangisi size yararca daha yakındır siz bilemezsiniz. Allah’ın farzları bunlar. Allah bilir; bilgedir (4:11).

Karınızın çocuğu yok ise vasiyet ya da borçlarından sonra mirasının yarısı sizin olur; çocuğu var ise dörtte biri. Sizin çocuğunuz yok ise vasiyet ya da borçlarınızdan sonra mirasınızın dörtte biri eşinizin olur; çocuğunuz var ise sekizde biri. 

Ölen adamın mirasçıları bir erkek kardeşi ya da bir kızkardeşi ise bunların her biri mirasın "altıda biri"ni alır. Kardeşleri daha çoksa mirasın "üçte biri"ne ortak olurlar. Vasiyet ya da borçlarından sonra ve zarar vermeden. Allah bilir; anlayış gösterir (4:12).

Senden hükmünü soruyorlar. Şöyle de: ana babasız ve çocuksuz kimseler hakkındaki ilahî hükme göre mirasçı tek kızkardeş ise mirasın "yarısı"nı o alır; tek erkek kardeş ise "hepsi"ni. Kardeşler iki kız iseler mirasın "üçte ikisi"ni alırlar; kadınlı erkekli ve çok iseler bir erkeğe iki kadının payı düşer. Allah size böyle açıklıyor ki sapmayın. Allah her şeyi bilir (4:176)

TAVSİYE ve VASİYET

4:11’deki "yûsi"nin kökü: VAV-SAD-YE. Anlamı: mal bağışlamak, vasiyet etmek, "tavsiye"de bulunmak.

Fiilin Kuran’da kullanılan türevleri: vasiyet, vassa, avsa, tavassa.

vasiyet (dişil isim) 2:180, 2:240, 4:11, 4:12, 5:106

vassa (mük etken) 2:132, 4:131, 6:144, 6:151…

avsa (fiilimsi alan fiil) 4:11 (yûsî), 4:12, 2:182

tavassa (fiilimsi alan fiil) 51:53, 90:107, 103:3

http://nadeem.reflekterselv.com/rootsearch.php?words=4:11&am p;start=99

Elmalılı 6:151’deki "vassa"yı Türkçeye vasiyet eder diye çevirip "bu öyle bir emirdir ki…" diye yorumlamış. (Hak Dini Kur’an Dili)

Hacı Ahmet Didin’in lafzî çeviriyi amaçlayan "Kur’an-ı Kerim Renkli Lugatı ve İrab"ında da bu görülüyor.

Böylece size bunları vasiyet etti

Zalikum vassa kum bih (6:151)

Allah size çocuklarınız hakkında vasiyet ediyor

Yûsî kumu ‘llahu fî evlad ikum (4:11)

Ancak, 6:151’deki vassa bence tavsiye ediyor diye Türkçeye çevirilmeli. Çünkü o ayetin konusu haramlar. Allah inananlara onlardan uzak durmayı elbet tavsiye eder.

Vasiyet ise mal bağışlamak ve mirası ona göre pay etmekle ilgili bir iş. Ve miras ayetlerinin konusu o. Dolayısıyla 4:11’deki YÛSî KUMU ‘LLAH, Allah size vasiyet ediyor anlamına gelir.

Başka bir kanıt ta Nisa 11 ve 12’de miras bırakanın "vasiyetinden sonra" deniyor olması –min ba’di vasiyye. Yani Allah’ın burdaki buyruğu insanın "vasiyet"ine seçenektir; dolayısıyla vasiyet.

1’E 2 FARZ DEĞİL

Her ne kadar gelenekçi ulema, örneğin Mevdudi, "mirasın pay edilmesinde ilk önemli kural erkeğin hakkının kadınınkinin iki katı olmasıdır" diyorsa da bu doğru değil. Çünkü kurallar değişmez; oysa 1’e 2 değiştiriliyor. Hem de bizzat Allah tarafından:

Ölenin çocuğu var ise ana babasının her biri mirasın "altıda biri"ni alır (4:11).

Baba erkektir; ana, kadın. Ama ikisi de altıda bir alıyor. Bu paylaşımda 1’e 2 kuralı yok; paylar eşit.

Ölen adamın mirasçıları bir erkek kardeşi ya da bir kızkardeşi ise bunların her biri mirasın "altıda biri"ni alır (4:12).

Kardeşlerin biri erkek, biri kadın. Ama ikisi de altıda bir alıyor. 1’e 2 kuralı yok; paylar yine eşit.

VASİYET FARZ

Doğrusu, mirasın "vasiyetler"e göre pay edilmesidir. Vasiyetler diyorum çünkü iki vasiyet var:

(1)Miras bırakanın vasiyeti,

(2)Allah’ın vasiyeti.

(1)Miras bırakanın vasiyeti farzdır:

Ardında mal bırakacak birinize ölüm gelip çatınca ana baba ve akrabalar için örfe uygun vasiyet düzenlemeniz size yazıldı (Kutibe aleykum… el-vasiyye). Sakınanların üzerinde haktır bu (2:180)

Tıpkı oruç gibi:

Size oruç yazıldı –kutibe aleykumu’s siyam (2:183)                                

Size vasiyet yazıldı -kutibe aleykum… el-vasiyye (2:180)

Dolayısıyla İslam için oruç ne ise miras için vasiyet odur. 1’e 2 değişir yani olmasa da olur ama vasiyetsiz miras olmaz.

(2)Nisa 11’de "Çocuklarınız için Allah’ın size vasiyeti: bir erkeğe iki kadının payı" dendiğine göre 1’e 2 Allah’ın vasiyetidir. Ama bunun miras bırakanın vasiyetinden sonra işleme konacağı da açık ve net olarak belirtilmiş –min ba’di vasiyye.

Bunun anlamı:

Önce miras, ölen insanın vasiyetine göre pay edilir; sonra eğer artarsa o, Allah’ın vasiyetine göre pay edilir. Artmazsa Allah’ın vasiyeti uygulanmaz.

Örneğin ölenin bir oğlu, bir kızı olsun; başka mirasçısı yok. Mirasın parasal değeri 210 000 YTL.

-Ölenin vasiyetinde "Mirasımın 120 000 YTL’si bir kadına iki erkeğin payı düşecek şekilde pay edilsin," deniyor ise kızı 80 000, oğlu 40 000 YTL alır. 90 000 YTL artar. İşte o, kıza 1 pay oğula 2 pay düşecek şekilde pay edilir yani kız 30 000, oğul 60 000 alır. (Ama "1’e 2"nin gerekçesi hâlâ geçerli ise.)

-"Mirasımın hepsi bir kadına iki erkeğin payı düşecek şekilde paylaşılsın"  deniyorsa Allah’ın vasiyeti uygulanmaz.