Bayım Hanifdostlar sitesindeki paylaşımınızın sonuçlarını takip etmeye çalışıyorum ancak çokça paylaşımcı bir ortam olduğunu söylemek zor görünüyor. Bizim anlayışımıza gore ortaya koyudğumuz şeylerin dayanağı tamamen orjinal metindir. Geleneksel algılarla veya geleneğin modernleştirilmesi gibi subjektif yaklaşımlarla kitabın anlaşılması veya anlamlandırılması düşünülemez. Çünkü metnin orjinalliği ve açıklığı bizim değil sözün sahibinin iddiasıdır. Bazı eleştirilere cevap vermek istedim, ancak bu mümkün olmadı. Bu nedenle size bir iki not iletmek isterim. Bunların en başında özellikle “ALLAH” veya orjinal haliyle “EL-LEHU” doğal süreçleri mi ifade ediyor sorusunun dayanağı ile ilgilidir. Yapılan yorumlardan anlaşıldığına gore, bu husus daha çok geleneksel algı ile anlaşılmaya çalışılmaktadır. Ne yazık ki bu Doğru değildir. Başlıklar halinde özetlemek gerekirse “ALLAH” kavramının metinde tanımı yoktur. Bir isim değil bir işaret zamiri olarak kullanılır.

Ihlas suresinde (1. Ve sonuncu ayet) AHAD kavramı ile kastedilen şeyin niteliği hakkında da bilgi verir. “AHAD” anlaşıldığı gibi, “biricik” değil “HIÇ KIMSE, HIÇLIK, YOKLUK” anlamlarına gelir. Dileyen dikkatlice araştırabilir.

Burada sorulması gereken soru neden “ALLAH” kavramı ile sürekli olarak bir şeye işaret edilmektedir? Tanımı olmayan bir işaretin bizi götüreceği yer tahminlerden öteye geçemez. Sözün sahibi bizim kafamızı karıştırmak için mi bir metin ortaya koydu? Gibi pek çok soru sorabiliriz. Ancak bu noktada da “kutsal” veya “mistik” kavramların önümüze koyuduğu paradigmanın büyük ölçüde etkili ve engel oluduğunu anlamak zor olmayacaktır.

Bilindiği gibi, metin, kavramları ve olayları belli bir sistematik içerisinde anlatır. Konu ve olay bütünlüğü, kavramların açıklanması ve neden kullanıldığı ile ilgili bilgileri de yine kitapta bulmak mümkündür. Zaten böyle olmasaydı kitabın anlaşılması da mümkün olmazdı. Çünkü bu durumda kitap büyük bir çelişkiler yumağına dönüşmüş olurdu.

ALLAH kavramı ile ilgili de durum böyledir. Bu manada “Varoluş” kuramının niceliğini veya niteliğini anlayabilmemiz için yine metnin önümüze koyduğu bilgiye veya kanıtlara ihtiyacımız vardır.

Bu konuda iki temel ayet, kavramın tesbiti ve başlangıç noktasının belirlenmesi açısından büyük önem taşır.

1. “Bedîus semâvâti vel ard, ennâ yekûnu lehu veledun ve lem tekun lehu sâhıbeh, ve halaka kulle şey’, ve huve bikulli şey’in alîm” (En’am 101) 2. “Bedîus semâvâti vel ard, ve izâ kadâ emren fe innemâ yekûlu lehu kun fe yekûn” (Bakara 117)

(Meal vermemeyi tercih ediyoruz, çünkü mealciliğin gerçekte kitabın muharref versiyonu olduğunu biliyoruz, dileyen meallerden yararlanabilir ancak, yalın arapçayı kullanmanızı önermek isteriz)

En’am 101, meselenin başlangıç noktasını oluşturur. İfadeyi dikkatle incelediğimiz zaman Bedii: KENDILIGINDEN OLAN, HIÇ BIR ŞEYE IHTIYAÇ DUYMADAN MEYDANA GELEN, OLAN Anlamına gelen temel bir kavramdır. Kelimenin yapısı gereği, bu işi bir failin yapması (ancak bir fail ile birlikte kullanılması haricinde) düşünülemez. Ayette bir fail yoktur. Ifadeye dikkat edilirse, BEDII olanın kendisi değil, üçüncü tarafın (çoğul) bize bir anlatımıdır. “Bedîus semâvâti vel ard” Yer ve gökler kendiliğinden oldu, Devamında “ennâ yekûnu lehu veledun ve lem tekun lehu sâhıbeh” özetle, doğrulmamıştır ve sahibi de yoktur. “ve halaka kulle şey’” Her şey ondan (bedii olandan) üretilmiştir. (hlk edilmiştir) “ve huve bikulli şey’in alîm” Ve o (bedii olan) (herşeyin kendisinden üretilmiş olması nedeniyle) Her şeyin bilgisi ondan dolayıdır. Arapça bilenler neden böyle anlam verdiğimizi anlayacaklardır. (özellikle “ba” sebebiyle)

İkinci ayet olan Bakara 117 “Bedîus semâvâti vel ard” Yer ve gökler kendiliğinden oldu. “ve izâ kadâ emren fe innemâ yekûlu lehu kun fe yekûn” Bir şey planlandığı zaman, o planlanan şey, başlangıçta öngürüldüğü haliyle zamanı gelidğinde meydana gelir.

Burada da bir iki noktaya dikkat çekmemiz gerekir “Emren” kelimesi “bir emir” gibi algılanmaktadır. Ancak bu yanlıştır. Arapçada bu kelime “iş emir, sipariş “ gibi anlamlara gelir. Bir çeşit üretim planlaması gibi. Dolayısıyla burada bir şeyin olmasını istemek emretmek değil, onu planlamak olarak anlamak gerekir. “iza” süreç bildirir. Bir şeyi planlandığınız zaman, o şeyin koşullarının meydana gelmesi, şartlarının oluşması ile gerçekleşmesini ifade eder.

Yani hiç bir şey kendiliğinden değil, her şey, başlangıçta kendilğinden olan şeyin olması nedeniyle gelişmiştir. Bilgi veya “ilm” de oradan doğmuştur. Bu Bedii olan şeyin sahibi de yoktur, doğmuş da değildir.

İşte ALLAH kavramının ifade ettiği şey budur. Bu bir varlık değil, maddenin kendini üretmesi ve dolayısıyla doğal süreçlerin veya kuralların ortaya çıkmasını ifade eden bir kavramdır.

Genellikle ALLAH kelimesi “ILAH” kelimesi ile karıştırılmaktadır ki, miraz meraklı olanlar bu iki kavramın birbiriyle ilgisi olmadığını araştırabilir öğrenebilirler.

Eleştirilerinizi veya inançlarınızı şekillendirirken, referansınızın söylediklerine kulak vermeniz veya kitabın ortaya koyduğu temel prensipleri gözardı etmeden yapmanız her açıdan yararlı olacaktır.

Öte yandan sayın “Ali Aksoy” un kaleme aldığı metinde ifade ettiği şekliyle, “bir şeyi değiller ile açıklayamazsınız”. Kur’an şu değildir, bu değildir. Öyleyse Nedir? Bu sorunun cevabını vermeniz gerekir.

AYnı metinde yanlış anlamıyorsak ikinci temel problem kitabın “indirildiği ortam” referansı ile anlaşılmasının zorunluluğu algısıdır. Bu da yanlıştır.

Yine kitaptan tek bir örnek: “Śumme inne ‘aleynâ beyâneh” (kiyame 19)

Olayın öncesine ve nedenlerine bakıldığı zaman, kitabın anlaşılması veya söz ile ilgili endişelerin veya açıklanmasının dönemin şartlarına ait olmadığı, hatta bu hususun “elçi”nin kendisine bile ait olmadığı, tam aksine, onun anlaşılmasının “SONRA” olacağı ve bu işin de sözün sahibine ait oludğu açıkça anlaşılacaktır.

Burada şu söylenebilir: “Kelimelerin anlamlarını kavrayabilmek için dönemin şartlarına veya anlaşılma şekline bakmak gereklidir” Bu da yanlıştır. Çünkü “dil” dediğimiz şey yaşayan bir şeydir ve gelişir. Bizim için önemli olan şey, metnin bugün yalın olarak ne ifade etitğidir. (elbette bu anlaşılma şeklinin içine “ıstılah” denilen şeyi katmıyoruz)

Öte yandan, metni “mistik” bir çerçevede anlamaya çalışmak veya onu kutsaal Kabul etmek de büyük bir yanlıştır. Metin kutsal değildir. Anlaşılabildiği ölçüde işe yarayan bir şeydir. Anlamadığımız bir metnin kutsal olması bizim için hiç bir anlam taşımayacağı gibi bize bir yararı da yoktur.

Yani, ilk muhataplarının kitabı anlamış olduğunu varsaymak, kitabın kendisi ile derin bir çelişkiye düşmek anlamına gelir.

Yine aynı notta, “yeryüzünde adalet” kavramına atfen bunun düzeltilebilir oludğu varsayılmaktadır ki bu da metnin bir önerisi değildir. “Adl” ve “kist” kavramları metinde bir “zorunluluk” değil, sadece bir “öneri”dir. Yani yeryüzünde adalet yokutur. Her gün şartları değişen bir ortamda standart bir adaletten söz etmek herhalde mümkün değildir. Adil olmaya çalışmak veya mümkün olduğunca buna gayret etmek başka bir şeydir, Mutlaka adalet başka bir şeydir. Adalet, yeryüzü şartlarında yoktur.

Öte yandan “Allah” kavramı Doğru anlaşıldığında bunun bir varlık olmadığı, dolayısıyla “yaratma” süreci olarak adlandırılar bir eylem sürecinin varlığının da mümkün olamayacağı anlaşılabilir. Gerçekte kitapta bilinen anlamda “yaratma” ifade eden bir kelime yoktur. Geleneğin “yaratma” olarak ifade ettiği kavramların her biri ayrı ayrı bir süreci ve sürecin niteliğini anlatan ifadelerdir ve bunu yapanlar doğal süreçler değil, laboratuar koşullarında üçüncü tarafın akıllı bir müdahalesi iledir.

Tıpkı, bir topa vurduğunuz zaman, topa vuruş hızınız, vuruş açınız vs. gibi faktörler ile, topun hangi yöne hangi hızla ne kadar mesafe gideceğini hesaplayabiliyor oluşunuz gibi.